Update kantonnement – recente wijzigingen

Het doel van het kantonnement voor u als schuldenaar is dat u enerzijds de gerechtelijke uitvoering wenst te stoppen, doch anderzijds niet wenst dat de schuldeiser definitief en onherroepelijk in het bezit komt van de door u betaalde gelden, dit omwille van een betwisting, een hangende procedure, een compensatieregeling, een procedure in verzet of hoger beroep. Het kantonnement is een mogelijkheid waar u als schuldenaar aanspraak op kan maken, op voorwaarde dat het kantonnement niet is uitgesloten door de rechter welke het vonnis heeft uitgesproken.

In het scenario van het kantonnement gaat u als schuldenaar over tot betaling aan de gerechtsdeurwaarder (of aan de bewaarder/sekwester van de gelden), welke betaling pas in het vermogen van de schuldeiser komt als deze verder gelijk krijgt in de (hangende) procedure. De betaling gedaan in het kantonnement is aldus voorwaardelijk.

Sinds 01 juni 2018 dient de gerechtsdeurwaarder rekening te houden met een aantal belangrijke wijzigingen in de kantonnementsregeling, met name in de modaliteiten van het (gerechtelijk) kantonnement, zoals hieronder verder uiteengezet.

Het gerechtelijk kantonnement is een specifieke vorm van bewaargeving, waardoor u als schuldenaar kan vermijden dat beslag wordt gelegd op uw vermogen (roerend, onroerend), dan wel dat een reeds in beslag genomen goed bevrijd wordt van dat beslag.

De gerechtsdeurwaarder die het uitvoeringsdossier heeft, berekent voor u het te betalen bedrag (hoofdsom, intresten, kosten en provisie voor kantonnement) en gaat vervolgens over tot doorstorting van de gelden aan de Deposito- en Consignatiekas. Vanaf het kantonnement stoppen de gerechtelijke intresten van de lopende veroordeling of procedure.

Doorgaans is de gerechtsdeurwaarder gelast met een uitvoeringsdossier en komt de schuldenaar in actie naar aanleiding van de uitvoeringsacties van de gerechtsdeurwaarder. De schuldenaar moet in die situatie beroep doen op dezelfde gerechtsdeurwaarder voor het kantonnement, die deze procedure inleidt en afhandelt.

De procedure van het gerechtelijk kantonnement staat vermeld in de artikelen 1403 tot en met 1407 van het Gerechtelijk Wetboek.

Enkele belangrijke vuistregels inzake het kantonnement zijn als volgt:

• Om te mogen kantonneren (bv. een dwangsom) moet de schuldenaar geconfronteerd worden met een beslag, of moet er toelating bestaan voor een bewarend beslag. De schuldenaar dient zich dan vooraf tot de beslagrechter te wenden. (zie art. 1403, lid 1 en 3 Ger.W.)
• Dezelfde mogelijkheid bestaat voor de schuldenaar die veroordeeld is bij een uitvoerbaar gerechtelijke beslissing waartegen verzet of hoger beroep werd ingesteld. (zie artikel 1404, lid 14  Ger.W.)

• In de twee hierboven vermelde hypotheses is het mogelijk om –zoals eerder vermeld- in handen van de instrumenterende gerechtsdeurwaarder (en dus niet in handen van een andere) te kantonneren (zie art. artikel 1405 Ger.W.); met als gevolg dat de tenuitvoerlegging zal moeten stilgelegd worden. Dit principe is van toepassing voor zowel een gerechtelijk als een vrijwillig kantonnement. (Omzendbrief 2016CIR032 Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders, Brussel, 23 mei 2016)

Het voordeel van het gerechtelijk kantonnement in hoofde van de schuldenaar die tot kantonnement overgaat is de bescherming tegen het onvermogen van de tegenpartij (schuldeiser), indien de beslissing in hoger beroep of in verzet wordt gewijzigd in zijn voordeel, vermits de betaling voorwaardelijk is en terugkeert naar het vermogen van de schuldenaar indien de betaling onverschuldigd is.

Nieuw sinds 01 juni 2018 is dat elk verzoek tot het openen van een dossier bij de Deposito- en Consignatiekas verplicht moet gebeuren via een formulier, in te vullen op de website https://financien.belgium.be/nl/betalingen/kantonnement#q2.

Het formulier dient in de regel door de gerechtsdeurwaarder ingevuld te worden en doorgemaild naar het algemene e-mailadres van de Deposito- en Consignatiekas info.cdcdck@minfin.fed.be.

Hierop kijkt de Deposito- en Consignatiekas het formulier na en geeft het de passende betaalinstructies (bankrekeningnummer, mededeling) door, waarna de gerechtsdeurwaarder overgaat tot kantonnering van de ontvangen gelden.

De nieuwe modus operandi voor de gerechtsdeurwaarder ziet er dan ook als volgt uit:

1. De gerechtsdeurwaarder die de te consigneren gelden ontvangt van de schuldenaar, maakt het proces-verbaal van kantonnement op. (zie artikel 1405, lid 2 Ger.W.)

2. De gerechtsdeurwaarder moet zo nauwkeurig mogelijk het voormelde formulier invullen en verzenden per mail.
   Hierbij dient steeds het rijksregister (voor natuurlijke personen) of het KBO-nummer (voor vennootschappen of indien van toepassing voor natuurlijke personen) van alle betrokken partijen vermeld te worden, alsook van de aanvragende gerechtsdeurwaarder.
   Indien dit niet gebeurt, zal het verzoek niet kunnen behandeld worden.

3. Eenmaal het verzoek aanvaard wordt, zal de Deposito- en Consignatiekas de betalingsinstructies meedelen aan de gerechtsdeurwaarder voor de storting van de te consigneren gelden. (binnen de 24 uur na de effectieve verzending van het voormeld formulier)

   Zonder voorafgaand formulier en/of mededeling wordt de storting door de Deposito- en Consignatiekas niet aanvaard en onmiddellijk teruggestort.

4. De gerechtsdeurwaarder maakt de gelden binnen de 3 dagen over aan de Deposito- en Consignatiekas. (zie art. 1405, lid 3 Ger.W.)

5. Overeenkomstig het vierde lid van dit artikel, maakt de ambtenaar van de Deposito- en Consignatiekas melding van deze storting op het origineel van het exploot houdend het proces-verbaal van de bewaargeving der gelden. (Omzendbrief 2018CIR048 Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders, Brussel, 14 juni 2018)

De gelden overgemaakt aan de Deposito- en Consignatiekas leveren in principe ook intresten op, maar de huidige intrestvoet is nul procent per jaar.

De berekening van de mogelijke intrest gebeurt als volgt: vanaf de eerste dag van de maand volgend op de storting tot de laatste dag van de maand voor de terugbetaling. Onderworpen bovendien aan de roerende voorheffing van 30%.

De gekantonneerde gelden kunnen vrijgegeven worden, mits voorlegging van een akkoord in der minne tussen partijen of mits voorlegging van een definitieve gerechtelijke uitspraak (geen verzet of beroep meer mogelijk).

De vrijgave van de gelden gebeurt alsook via de gerechtsdeurwaarder, die een eenvoudig verzoek aan de ontvanger van de Deposito- en Consignatiekas richt, waarna de gelden op zijn rekening komen. De gerechtsdeurwaarder is verantwoordelijk voor het doorstorten aan de partij aan wie de gelden toekomen.

De nieuwe regeling bepaalt niets over de vrijgave van de gelden en over haar modaliteiten.

Het ligt in de lijn van de logica dat de gerechtsdeurwaarder zich voor de vrijgave in de toekomst ook kan richten tot de Deposito- en Consignatiekas op het voormelde algemeen e-mail adres info.cdcdck@minfin.fed.be.

Naar verwachting zal de administratie nog nieuwe richtlijnen geven omtrent de vrijgave van de gelden.

Een vrijwillig kantonnement is een procedure buiten de voorziene regels van het gerechtelijk kantonnement. Partijen komen zelf overeen om de verschuldigde gelden vrij te maken, af te zonderen en te blokkeren, dit in afwachting van een beslissing over het hangende geschil.

Meestal komt het tot stand tussen partijen, op advies van de raadslieden van partijen, na overleg, of onderhandeling en beraad.

Overigens is het vrijwillig kantonnement wel degelijk een valabel alternatief sinds het mijlpaalarrest van 02 februari 2007 van het Hof van Cassatie (RW 2006-2007, 1679), aangezien het hoogste gerechtshof de tegenwerpelijkheid van het minnelijk kantonnement heeft bevestigd ingeval van samenloop tussen de schuldeisers.

Op die wijze geldt het minnelijk kantonnement eveneens als voorwaardelijke betaling, althans indien dit overeenstemt met de bedoeling van partijen. In dit geval is de schuldenaar vanaf het tijdstip van storting op de geblokkeerde rekening niet langer gehouden tot gerechtelijke rente. (Rb. Gent 27.09.2005, RW 2005-2006, 410)

Sedert 01 april 2018 aanvaardt de Deposito- en Consignatiekas niet meer de storting van vrijwillige kantonnementen op haar rekening.

Hiervoor dient u aldus een financiële instelling naar keuze aan te spreken, al dan niet in overleg met uw raadsman of met de gerechtsdeurwaarder.